Gramer Kurallarına Uygun İngilizce Soru Cümleleri Kurmak için 5 Adımlı Kılavuz

İngilizce popüler kültürde sorular her yerdedir.

Bunları şarkılarda duyarsın. (“Can you feel the love tonight?”)

Bunları film isimlerinde görürsün. (“Who framed Roger Rabbit?”)

Peki, kendi İngilizce soru cümlelerini kurabiliyor musun?

Eğer buna yanıtın “hayır” ise sana yardımcı olmak için buradayız.

İngilizce soruları gördüğün zaman şimdiden onları tanıyor olabilirsin. İngilizce soru cümleleri nasıl kuracağın hakkında fikirlerin dahi olabilir. Ama İngilizcede her biri kendi kurallarına sahip çok sayıda farklı soru tipi bulunuyor.

Bu yazıda sana bilmen gereken başlıca beş İngilizce soru tipini göstereceğiz ve bunları doğru şekilde kurman için sana gramer ipuçları vereceğiz.

Bir daha İngilizce konuşan birine bir soru sormak yanıp tutuştuğun zaman bunu nasıl soracağını bileceksin!

Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download)

İngilizce Soru Cümleleri Kurmak için Ters Yüz Yöntemi

Eğer en azından başlangıç seviyesindeki bir İngilizce öğrencisiysen nasıl basit cümleler kuracağını muhtemelen biliyorsun (eğer bir hatırlatmaya ihtiyaç duyarsan burada bir rehber bulabilirsin). Neyse ki İngilizcede de bu aynı cümle kurma becerilerini kullanabiliriz.

Burada önemli nokta basit bir cümle kurmak, daha sonra bir soru cümlesi oluşturmak için sözcük sırasını ters yüz et. İşte bunun basit bir örneği:

Cümle: It is windy today.
Hava bugün rüzgarlı.

Soru: Is it windy today?
Hava bugün rüzgarlı mı?

İşte bu yazı boyunca kullanacağımız formül bu—ihtiyaç duyduğun soru tipine bağlı olarak bunun nasıl yapıldığını sana göstereceğiz.

İngilizce Soru Cümleleri Kurmayı Nerede Çalışmalı

• Aşağıdaki gramer kurallarını öğrenirken bunları Oxford University Press ile kullanabilirsin. Bu çevrimiçi egzersiz sitesisana bir soru için gerekli sözcükleri verir ve tek yapman gereken bunları doğru sıraya koymaktır.

• FluentU, anadili İngilizce olan kişilerin soru cümlelerini nasıl kurduklarını dinlemek için eğlenceli bir araçtır. FluentU üzerinde dil öğrenme deneyimlerine dönüştürülmüş özgün İngilizce videolar—film fragmanları, YouTube klipleri, etkileyici konuşmalar ve daha fazlası—seni bekliyor. En iyisi ise iOS ve Android uygulamaları ile istediğin her zaman çalışabilecek olman.

Video oynatma uygulaması, videolarda geçen diyalogları baz alan interaktif altyazılar, bilgi kartları ve egzersizler ile İngilizce öğrencileri için tasarlanmıştır. Bu videolar tür ve öğrenim seviyesine göre düzenlenmiştir, böylece sana göre bir şey bulmak her zaman çok kolaydır. FluentU aynı zamanda izlediğin içerikleri hatırlayarak ve beğenebileceğin yeni videolar önererek öğrenim deneyimini de kişiselleştirir.

İş görüşmelerinde kullanılan sorular, bir YouTuber’in kişisel sorulara verdiği yanıtlar, bir aktrise hayranlarının sorduğu sorular ve çok daha fazlasını içeren videolar için ücretsiz deneme süresine bir göz at.

• Kendini test etmeye hazır hissettiğin zaman englisch-hilfen üzerindeki ilginç egzersizleri bir dene. Bu egzersizler sayesinde bu yazının geri kalanında çeşitli fiil zamanlarıyla bu soru tiplerini kurmaya başlayacaksın.

5 Temel İngilizce Soru Tipi Nasıl Kurulur

Şimdi yaygın rastlanan bu beş soru tipinin yapılarına geçelim.

1. Evet/Hayır Soruları

Evet/Hayır soruları en temel soru tipidir. Bunları, basit bir evet ya da hayır cevabı almak için kullanabilirsin. Bunlar genellikle, içlerinde yardımcı fiiller (ana fiil öncesinde gelen “yardımcı” bir fiil) ya da zorunluluk bildiren fiiller (can ya da would gibi) de dahil olmak üzere bir fiil ile başlar.

Bir Evet/Hayır Sorusu Nasıl Oluşturulur

Yukarıda kullandığımız örnek soru ile başlayalım.

It is windy today.
Hava bugün rüzgarlı.

Bu cümleyi bir soru cümlesine dönüştürmek için fiili cümlenin başına alman yeterli. Eğer bu cümlede bir yardımcı fiil veya zorunluluk bildiren fiiller olması halinde işte yerini değiştireceğin sözcük budur.

Is it windy today.
Hava bugün rüzgarlı mı?

Şimdi, evet/hayır soruları oluşturmak için bazı farklı ters yüz işlemlerine bakalım:

She is sad. (O üzgün.) → Is she sad? (O üzgün mü?)

The boat is sinking. (Tekne batıyor.) → Is the boat sinking? (Tekne batıyor mu?)

He can bake. (O fırında yemek yapabilir.) → Can he bake? (O fırında yemek yapabilir mi?)

Eğer cümle içerisinde hiçbir yardımcı fiil bulunmuyorsa ve ana fiil “to be” değilse işler biraz değişir. Soru cümlesinin başına “do” ya da “does” koyman gerekecektir. Doğru zaman ve biçimi kullanmayı unutma, örneğin, cümle geçmiş zaman ifade ediyorsa “did” kullan.

Nina plays the violin.(Nina keman çalar) → Does Nina play the violin?(Nina keman çalar mı?)(Yeni yapıya uyması için “to play” fiilinin aldığı yeni biçime dikkat et.)

Nina played the violin.(Nina keman çaldı.) → Did Nina play the violin?(Nina keman çaldı mı?)

Nina and Thomas play the violin.(Nina ve Thomas keman çalar.) Do Nina and Thomas play the violin?(Nina ve Thomas keman çalar mı?)

Basit cümleleri soru cümlelerine dönüştürme konusunda yeterince pratik yaptıktan sonra, bir cümle ile başlama adımını bir kenara bırakabilir ve doğrudan bir sorucu cümlesi kurabilirsin.

2. “Beş W” Soruları

Bu “beş W” içerisinde who, what, when, where ve why soru sözcükleri yer alır. Ama sanki yeterince zor değilmiş gibi, bu kategoriye “how” ve “how” ile başlayan tümceler de eklenmektedir. Bu soru sözcüklerine “beş W bir H” soruları ya da “wh-” soruları denildiğini duyabilirsin.

İşte bu kategoride yaygın olarak kullanılan soru sözcükleri ve bunların kullanım amaçları:

What? (Ne?) Which? (Hangi?-nesneler hakkındaki sorular için)

Where? (Nerede?-yerler hakkındaki sorular için)

Who? (Kim?-insanlar hakkındaki sorular için)

When? (Ne zaman?-zaman hakkındaki sorular için)

Why? (Neden?-bir şeyin nedeni hakkındaki sorular için)

How? (bir şeyin nasıl olduğunu ya da nasıl yapıldığını sormak için)

How many? (Kaç tane?) How much? (Ne kadar?) How often? (Ne sıklıkla?) (sayı ya da miktar hakkındaki sorular için)

Beş W Soruları Nasıl Oluşturulur

Hadi yine basit bir cümleyle başlayalım. Bu sorular için o cümlenin bir bölümünü bir wh- sözcüğü ile değiştirmemiz gerekecek. Çoğunlukla sözcük sırasını da ters yüz etmemiz gerekecektir, ama her zaman değil.

İşte basit cümlemiz:

Nathan is playing basketball in the park.
Nathan parkta basketbol oynuyor.

Eğer özne hakkında bir soru soruyorsan (yani “Nathan” hakkında) soru cümlesini kurmak oldukça basittir. Özneyi bir wh- sözcüğü ile değiştirmen yeterlidir. “Nathan” bir kişi olduğuna göre wh- sözcüğümüz who olacaktır.

Who is playing basketball in the park?
Kim parkta basketbol oynuyor?

Eğer özne hakkında bir soru değilse, sözcük dizilişinde bazı değişiklikler olacaktır.

Bu cümlenin nesnesi hakkında bir soru sorduğumuzu düşünelim. Bunu wh- sözcüğümüz ile değiştireceğiz. Bu cümlenin nesnesi olan “basketbol” bir şeydir, bu nedenle de wh- sözcüğümüz what olacaktır.

Nathan is playing what in the park?
Ne oynuyor parkta Nathan?

Şimdi de bu cümleyi yeniden yapılandırmalıyız:

What is Nathan playing in the park?
Nathan parkta ne oynuyor?

Bu tür bir soru cümlesi için öznenin yardımcı fiil ile ana fiil arasına nasıl geldiğine de dikkat et.
Ayrıca, yer hakkında soru sormak için where sözcüğünü kullanabiliriz. “In the park” yerine where sözcüğünü kullanırız, daha sonra where sözcüğünü cümlenin başına getiririz.

Where is Nathan playing basketball?
Nathan nerede basketbol oynuyor?

Beş W sorusu bazen oldukça karmaşık bir hal alabilir ve bunda ustalaşmak için bol bol pratik gerekir. Bu beş W soru sözcüğünün daha detaylı bir kılavuzu ve örnekler için Georgia Devlet Üniversitesinde kaydedilmiş bu dersi izle.

3. Kibar Konuşmak için Dolaylı Sorular

Dolaysız bir soru, “Which train goes to Bangkok?” (Hangi tren Bangkok’a gider?) ya da “How much does this box of oranges cost?” (Bu portakal kutusu ne kadar?) gibi bilgi almak için sorulan bir sorudur. Bunlar yukarıda bahsettiğimiz tipten sorulardır.

Bununla birlikte, özellikle tanımadığın birisinden yardım istiyorsan bazen dolaysız bir soru çok patavatsız ya da samimiyetsiz gelebilir.

Ama endişelenmene gerek yok, kulağa daha nazik ve samimi gelmenin bir yolu var. Bunun yerine dolaylı bir soru sor. Bunu yapmak çok basit: dolaysız sorunun önüne “Could you please tell me…” ya da “Do you know…” eklemen yeterli.

Dolaylı Sorular Nasıl Oluşturulur

Dolaysız soru: Where is the bookstore? (Kitabevi nerede?)

İşte bunu bir dolaylı soruya çevirmenin yolu:

Could you please tell me where the bookstore is?
Rica etsem kitabevinin nerede olduğunu söyleyebilir misiniz?

Do you know where the bookstore is?
Kitabevinin nerede olduğunu biliyor musunuz?

Dolaylı bir soru cümlesi kurarken ters yüz işlemine de dikkat et. Dolaysız soruda “is,” özne olan “bookstore” sözcüğünden önce gelir. Ama dolaylı soruda fiil cümlenin sonuna koyulur.

4. Eklenti Sorular

Bir eklenti soru, cümlenin sonunda bir soru eklentisi olmasıdır. Bir şeyi doğru anlayıp anlamadığını kontrol etmek için kullanılır. Örneğin:

The train leaves at 9 a.m., doesn’t it?
Tren sabah 9’da kalkıyor, değil mi?

Bunu aynı zamanda bildiğin ya da doğru olduğunu düşündüğün bir şeyi onaylatmak için de kullanabilirsin.

You will bring the cake, won’t you?
Pastayı sen getireceksin, öyle değil mi?

Eklenti Sorular Nasıl Oluşturulur

Bir eklenti soru oluşturmak için cümle içerisinde kullanılan fiil/yardımcı fiilin zıttı olacak şekilde bir soru eklentisi eklemen yeterlidir. Yani, cümle içerisinde fiil olumlu ise (“is” gibi), bunun olumsuz halini kullanmanın gerekir (“is not”). Kullanacağın formül aşağıdaki gibidir.

[Cümle] + , + [cümlede kullanılan fiilin zıttı] + [özne zamiri]?

It is raining now.(Yağmur yağıyor.) → It is raining now, isn’t it?(Yağmur yağıyor, değil mi?)

Your father isn’t working today.(Baban bugün çalışmıyor.) → Your father isn’t working today, is he?(Baban bugün çalışmıyor, değil mi?)

The students are visiting the museum.(Öğrenciler müzeyi geziyorlar.) → The students are visiting the museum, aren’t they?(Öğrenciler müzeyi geziyorlar, değil mi?)

Burada “is not” yerine “isn’t” ve “are not” yerine “aren’t” kaynaşmalarını kullandığımıza dikkat et. Olumsuz soru eklentilerinde genellikle kaynaşmalar kullanılır. Ayrıca, soru eklentisinde öznenin kendisi yerine özne zamirinin kullanıldığına da dikkat et. Yukarıdaki örneklerde “father” yerine “he” ve “the students” yerine “they” kullanılmıştır.

Yardımcı fiil olmaması halinde soru eklentisinde “do” fiilini kullan.

Adam walks to class on Tuesdays.(Adam Salı günleri derse yürüyerek geliyor.) → Adam walks to class on Tuesdays, doesn’t he?(Adam Salı günleri derse yürüyerek geliyor, değil mi?)

5. Onaylatma Amaçlı Olumsuz Sorular

Olumsuz bir soru cümlesi, not ya da didn’t (did not), weren’t (were not), vb. olumsuz fiil kaynaşması içeren bir soru cümlesidir.

Soru eklentilerine benzer şekilde, doğru olduğunu düşündüğün bir şeyi onaylatmak için olumsuz bir cümle kullanabilirsin. Aşağıdaki örnekte, herkesin haberleri duyduğundan oldukça eminsindir ama yine de bunu doğrulamak istersin. Şöyle sorarsın:

Didn’t you hear the news? Sally won the marathon.
Haberleri duymadın mı? Maratonu Sally kazandı.

Aynı zamanda beklediğin bir şeyin henüz gerçekleşmemesinden duyduğun hayreti göstermek için de olumsuz bir cümle kullanılabilir. Aşağıdaki örnekte onun dana önce aramasını beklerdin ve aramamasına şaşırmış durumdasın. Şöyle sorarsın:

Hasn’t he called back yet? It’s been two hours.
Daha geri dönmedi mi? İki saat oldu.

Olumsuz Sorular Nasıl Oluşturulur

Olumsuz sorularda genellikle fiil kaynaşmaları kullanılır. Kullanacağın formül aşağıdaki gibidir.

[Olumsuz fiil kaynaşması] + [özne] + [ana fiil] + [diğer bilgiler]?

Wouldn’t you like another cup of coffee?
Bir fincan kahve daha istemez miydin?

Daha resmi bir konuşmada ise kaynaşma yerine “not” kullanabilirsin.

[Yardımcı fiil] + [özne] + not + [ana fiil] + [diğer bilgiler]?

Has she not handed in her assignment?
Ödevini teslim etmedi mi?

Artık İngilizce soru cümleleri nasıl kurulur öğrendiğine göre öğrendiklerinle pratik yapmak için yazının üst kısmındaki egzersizlere gitmeyi unutma. Unutma ki ne kadar çok pratik yaparsan öğrendiklerin de kulağa o kadar kolay ve doğal gelir. Pratik yapmaya ve hatalarından öğrenmeye devam ettiğin sürece hata yapmakta bir sorun yoktur. Bol şans!