İngilizce Özne Yüklem Uyumu Artık Çok Kolay! 4 Adım + Cevap Anahtarlı Bir Test
Bir partide olduğunu ve birisiyle tanıştığını düşün.
Kendisini şöyle tanıtıyor:
“Hi there, my name is Tom. I comes from the village of Bendemeer and I currently works for a technology company. I has three kids and two dogs at home. I like to drinks coffee and read a good book during my free time.”
Bu okudukların kaşlarını kaldırmana neden oldu mu?
Umarım öyle olmuştur.
Şimdiden İngilizce fiilleri öğrenmiş olabilirsin, peki ama İngilizce özne yüklem uyumu kurallarını nasıl uygulayacağını biliyor musun?
Tom bunu bilmiyor. Aslında şöyle demesi gerekirdi:
“Hi there, my name is Tom. I come from the village of Bendemeer and I currently work for a technology company. I have three kids and two dogs at home. I like to drink coffee and read a good book during my free time.”
Tom’un kurduğu cümlelerde özne—yani burada “I”—ile uyum için fiil çekimlerinin nasıl değiştiğine dikkat et.
Özne-yüklem uyumu, kurduğun İngilizce cümlelerin dilbilgisi açısından doğru olmaları ve kulağa doğal gelmelerinin en önemli yollarından biridir.
İlk başta kafa karıştırıcı görünebilir, ama bu aslında oldukça basittir!
Çok sayıda örnek ile tüm temel kuralları burada gözden geçireceğiz. Ve anladığından emin olmak için yazının sonuna küçük bir test dahi ekleyeceğiz.
Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download)
Cümle içinde Özne ve Yüklemi Nasıl Bulurum?
Yüklem, bir eylemi, bir olayı ya da bir durumu ifade eden sözcük ya da sözcük gruplarıdır.
Tom threw the ball. (Eylem)
The bridge collapsed. (Olay)
Jessica seems uncertain about her project. (Durum)
Özne ise o yüklemin eylemini gerçekleştiren kişi, grup ya da ögedir. Dolayısıyla yukarıdaki cümlelerin özneleri şunlardır:
Tom
The bridge
Jessica
İngilizcede yüklem çekimi, özneye uyum için değişmektedir. Buna da “özne-yüklem uyumu” adı verilir.
Şimdi İngilizce özne-yüklem uyumunun nasıl işlediğini görelim.
İngilizce Özne Yüklem Uyumu Artık Çok Kolay! 4 Adım + Cevap Anahtarlı Bir Test
1. Yüklem, Tekil ve Çoğul Öznelere Göre Nasıl Değişir
İngilizce özne yüklem uyumu aslında çok çeşitli fiil çekimleri olan diğer dillere kıyasla daha kolaydır. Burada önemli olan şey tekil ve çoğul özne arasındaki farkı bilmektir.
Şu anda sadece geniş zaman cümlelerle çalışacağımızı unutma. Yazının ilerleyen bölümünde ise diğer zaman kiplerindeki değişiklikleri göreceksin.
Tekil özneler sadece bir kişi ya da bir şeyi ifade eder. Bunlara “he,” “she” ve “it” zamirlerinin yanı sıra tekil kişi ya da şey isimleri (“Mr. Smith,” “the ball,” vb.) dahildir. Dikkat edilmesi gereken bazı hususlar:
- “Anyone,” “everyone,” “each,” “either” ve “neither” gibi sözcüklerin tekil oldukları kabul edilir.
- “Club,” “company,” “family” ve “team” gibi grup isimleri Amerikan İngilizcesinde tekil kabul edilir çünkü bunlar bir varlığı ifade etmektedir. İngiliz İngilizcesinde ise grup isimleri çoğul kabul edilebilir.
Tekil özne kullanıldığı zaman, uyumlu olabilmesi için yüklemin yalın haline “s” takısı getirilir. Örneğin, “to dance” fiilini ele alalım. Tekil özne kullanıldığı zaman yüklemin yalın hali “dance” sözcüğüne “s” takısı eklenerek “dances” elde edilir.
William dances to the music.
İşte farklı fiillerle bazı örnekler:
The monkey eats bananas.
Timmy gives his Mother some flowers.
She cries.
When provoked, it barks.
Everyone takes a prize before they leave.
Each person collects a sandwich from the counter.
The team celebrates.
Every Sunday my family gathers to eat together.
Bununla birlikte, “they” ve “we” gibi çoğul zamirler ya da çoğul kişiler veya şeyler (“my friends,” “the documents,” vb.) çoğul özneleri meydana getirir.
Buradaki istisnalar ise kişi zamirleri “you” ve “I” olmaktadır. “I” tekil bir zamirdir ve “you” hem tekil hem de çoğul olarak kullanılabilir. Bununla birlikte her ikisi de çoğul öznelerin İngilizce özne yüklem uyumu kuralına tabidir.
Ve bu kural bir öncekinden de daha kolaydır! Sadece fiilin yalın hali kullanılır.
They wave at us.
The children ride their bicycles to school.
I love to sing.
We are cold.
You take a photograph of them.
Today, I feel better.
Benzer şekilde, “and” gibi bağlaçlarla oluşturulan bileşik özneler de fiillerin yalın haliyle eşleştirilir. Örnek:
Jay and Mary visit Grandmother at the hospital.
Meşhur İngilizce şarkı “The Gambler” bu kuralların pratikte kullanımını duymanın harika bir yoludur. Bu şarkıda çok çeşitli tekil ve çoğul özneler kolay İngilizce yüklemlerle eşleştirilmiştir.
Diğer eğlenceli ve özgün videolar ile İngilizce gramer öğrenmek istiyorsan FluentU tam sana göre. FluentU ile karşına kişiselleştirilmiş dil derslerine dönüştürülmüş film fragmanları, müzik videoları, ilham verici konuşmalar, vb. gerçek İngilizce videolar çıkarılıyor.
İzlerken öğrenebilmek için her videoda interaktif altyazılar, sözcük listeleri, egzersizler ve daha fazla araç bulunuyor. En iyisi ise iOS ve Android uygulamaları ile istediğin her zaman çalışabilecek olman.
2. Şu Durumlarda İngilizce Özne Yüklem Uyumu Kuralının Uygulandığından Emin Ol…
…özne ve yüklem ayrılmış ise:
Bazen tanımlayıcı bir söz özne ile yüklem arasına girebilir ama aynı özne yüklem uyumu kuralı geçerli olacaktır.
The elderly man buys some flowers.
The elderly man in the red shirt buys some flowers.
The group of children wave at us.
The group of children on the school bus wave at us.
The baker gives an extra loaf of bread whenever we visit.
The baker in that famous bread shop gives an extra loaf of bread whenever we visit.
…yüklem özneden önce geldiği zaman:
Soru cümlelerinde özne ve yüklemin yeri sıklıkla değişmektedir ama yine özne yüklem uyumu olması gerekir.
I am next in line.
Am I next in line?
They are coming to visit us.
Are they coming to visit us?
…cümle olumsuz ise:
Bir cümleye “not” sözcüğü eklenerek o cümle olumsuz hale getirilebilir. Özne-yüklem uyumu kuralları yine geçerli olacaktır.
I am next in line.
I am not next in line.
Tom is coming to visit us.
Tom is not coming to visit us.
3. Diğer Zaman Kiplerinde Özne-Yüklem Uyumu Nasıl İşler?
Geçmiş zaman:
İngilizce geçmiş zaman kipinde, öznenin tekil ya da çoğul olması fark etmeksizin fiil çekimi genellikle aynı görünecektir. Şu örneklere bir göz atalım.
Tekil özne kullanılan bir cümle geniş zamanda şu şekilde yazılır:
The child waves at me.
Geçmiş zamanda ise:
The child waved at me.
Benzer şekilde, çoğul özne kullanılan bir cümle geniş zamanda şu şekilde yazılır:
The children wave at me.
Ama geçmiş zamanda fiilimizin çekimi değişmeden kalır:
The children waved at me.
Aşağıda başka bir örnek bulacaksın:
Jane visited the doctor. (Tekil özne, geçmiş zaman)
Jane and Kate visited the doctor. (Çoğul özne, geçmiş zaman)
Ama bu kuralın önemli bir istisnası vardır: “to be” fiili. Bu yüklem geçmiş zamanda farklı özneler için değişmektedir.
I was tired this morning.
She was tired this morning
You were tired this morning.
We were tired this morning.
They were tired this morning.
Bileşik zamanlar
Bileşik zamanlar, ana yüklemin yanı sıra “to have” ya da “to be” gibi “ikincil” fiiller kullanır. Bunlar geçmişte olmuş ve gelecekte de olması beklenen olayları ifade edebilir.
Bu cümlelerde ana yüklem zamanı gösterecek şekilde değişir ama tüm özneler için aynı kalacaktır. Bununla birlikte, ikincil fiilin özne ile uyumlu olduğundan emin olmalısın.
Jim eats his dinner. They eat their dinner.
Jim has eaten his dinner. They have eaten their dinner.
I am planning to leave work early tonight. My kids are planning to meet me at the restaurant.
I was planning to come home early tonight. My kids were planning to meet me at the restaurant.
4. İngilizce Özne Yüklem Uyumu Yardımcı Fiillerle Nasıl İşler?
Yardımcı fiiller, ana yüklemden önce gelen “ikincil” fiillerin başka bir formudur. Bunlar olasılık, izin ve daha fazlasını belirten “can,” “might” ve “must” gibi sözcüklerdir. Eğer bunları bilmiyorsan ya da hafızanı tazelemek istiyorsan işte İngilizce yardımcı fiillerle eksik örnekler.
Yardımcı fiiller kullanırken özne-yüklem uyumu için fazla endişelenmen gerekmiyor. Tüm özneler için aynı çekim yapılır ve ana yüklem yalın haliyle kullanılır.
Cassandra could study a lot harder.
My classmates could study a lot harder.
Şimdi başka bir örneğe bakalım.
You must leave before noon tomorrow.
Janet and Ashley must leave before noon tomorrow.
We must leave before noon tomorrow.
Sen de Dene!
Aşağıdaki cümlelerde yapılmış olan hataları bulabilir misin?
- The cost of all these items have risen.
- Each of the suspects were arrested.
- The boss and his secretary has disappeared.
- Neither his father nor his mother are alive.
- The success or failure of the project depend on the team.
- James could packs his lunch for work.
- Allison and I walks up the hill every Monday evening.
Doğru cevapları verdin mi?
- The cost of all these items has risen.
- Each of the suspects was arrested.
- The boss and his secretary have disappeared.
- Neither his father nor his mother is alive.
- The success or failure of the project depends on the team.
- James could pack his lunch for work.
- Allison and I walk up the hill every Monday evening.
Daha da fazla pratik için BusinessWriting.com’dan bu interaktif özne yüklem uyumu testini çözebilirsin.
Artık İngilizce özne yüklem uyumu baş ağrısına neden olmayacak! Bu rehber ile İngilizce özne yüklem uyumunun göründüğü kadar zor olmadığını anlayacaksın.