İngilizce Noktalama İşaretleri Nasıl Doğru Kullanılır Öğrenmek için En İyi Rehber

Noktalama hataları milyonlarca dolara mal olabilir.

Bunu bir virgülü eksik koyduğu için bir dava kaybetmiş olan süt ürünleri şirketine sorabilirsin.

Bu işaretler aynı zamanda tüm ülkede hararetli tartışmaları da ateşleyebilir.

Ülkenin en tartışmalı konularından biri olan Amerikan ateşli silahlar kanunlarında noktalamanın önemini bir düşün.

Boyutları ne kadar küçük olsa da İngilizce noktalama işaretlerini hafife almak istemezsin. Bunlar İngilizce iletişimin başlıca unsurudur.

Ama bunları doğru kullanmak oldukça zor olabilir.

Neyse ki, biraz pratik yaparsan İngilizce noktalama işaretleri dil öğrenme araçların arasındaki değerli bir öge haline gelebilir.

Bu yazımızda sana bu en önemli İngilizce noktalama işaretlerinin 10’unu nasıl kullanacağını göstereceğiz. Bu kuralları ezberlersen belki de bunları anadili İngilizce olan kişilerden daha iyi kullanmaya başlayabilirsin!

Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download)

İngilizce Noktalama İşaretleri Öğrenmek Neden Önemlidir?

Bunlar sadece İngilizce öğretmeninin unutamadığı küçük sinir bozucu işaretlerden mi ibaret?

Hayır. Öğretmenlerinin ve hatta sözcük işlemcilerinin noktalama işaretleri üzerinde bu kadar durmalarının bir nedeni var.

Öncelikle, bunlar bir sözcüğü, bir cümleyi ve hatta bir deyimi nasıl okuyacağını değiştirebilir. Bunların nereye koyulduğuna bağlı olarak, bir cümlenin verdiği anlamı değiştirebilirler. Hatta bazı noktalama işaretleri verilmek istenen anlamı tamamen değiştirebilir—komik örneklerden oluşan bu listeye bir göz at.

İngilizce noktalama işaretleri aynı zamanda İngilizcede doğru yazabilmek için de son derece önemlidir. Eğer İngilizce konuşulan bir ortamda okumak ya da çalışmak istiyorsan İngilizce noktalamalarda uzmanlaşmayı ciddiye almalısın.

Son olarak ise, noktalama işaretlerini nasıl kullanacağını öğrenmek harika bir gramer egzersizidir. Seni İngilizce cümle yapılarını, farklı sözcük türlerini (isim, fiil, vb.) ve daha fazlasını anlamaya iter

İngilizce Noktalama İşaretleri Alıştırmaları için Kaynaklar

Aşağıda verdiğimiz kılavuz senin için İngilizce noktalama işaretleri ile ilgili sağlam bir temel atacaktır. Eğer öğrenmeye ve pratik yapmaya devam etmek istiyorsan bunları bir dene:

• “Penguin Guide to Punctuation:” Bu uygun fiyatlı kitap yazarken doğru noktalama işaretlerini kullanması gereken her öğrenci için faydalı bir rehberdir.

• English Oxford Living Dictionaries: Bu site, noktalama işaretlerinin nasıl kullanılacağı hakkında birçok örnek ve sıkça sorulan sorularla pratik bir kılavuz sunar.

• Grammarly: Aktif bir şekilde yazma becerilerini geliştirirken noktalamaları öğrenmek için çok değerli bir kaynaktır. Grammarly, e-postalardan Facebook paylaşımlarına ve daha fazlasına her yerde yazarken kullanabileceğin bir imla ve gramer kontrol aracıdır.

Grammarly sadece noktalama hatalarının (ve diğer türlerden hataların) altını çizmekle kalmaz, aynı zamanda sana raporlar ve açıklamalar sunar. Bu da bir sonrakinde aynı hatayı yapmayacağın anlamına gelir.

• Education First: Bu web sitesi sana daha anlaşılır ve düzenli bir şekilde iletişim kurmanda yardımcı olmak için noktalama üzerine çok sayıda makale sunmaktadır. Bunun çok sayıda örnek cümle verdiğini göreceksin.

En Kafa Karıştıran İngilizce Noktalama İşaretleri (ve Bunları Doğru Kullanma Yöntemleri)

Bu küçük işaretler göze ne kadar korkutucu gelseler de birçok strateji sana bir uzman gibi İngilizce yazmanda yardımcı olabilir. Kendini yazıda başarı yoluna sokmak için bu ipuçlarını takip et.

Virgül

Virgül, noktalama işaretlerinin elinden her iş gelenidir. Virgüller cümlelerin girizgahını hazırlar, listelenmiş ögeleri birbirinden ayırır ve uzun cümlelerin daha kolay anlaşılır olmasını sağlar ve bunlar dışında pek çok rol oynar. Fikirlere yer açar ve ritim kazandır.

Virgülün İngilizcede noktanın ardından en fazla kullanılan ikinci noktalama işareti olmasına şaşmamalı. Virgülü doğru bir şekilde kullanmanın birçok farklı yolunun olması, onun en sık hatalı kullanılan ve diğerlerine göre zorlu bir işaret olmasına neden olur. İşte bunun en temel kullanımlarının bazıları:

• Bir dizi içerisindeki ögeleri ayırmak:

He served us chips, salsa, popcorn, nuts and drinks while we watched the game.
Maçı izlerken bize cips, salsa sos, patlamış mısır, yemiş ve içecekler ikram etti.

• Birbirinden bağımsız iki tümce arasındaki bağlaçlardan sonra (“and,” “but,” “yet,” gibi):

My friends went to the arcade, but I stayed home with a fever.
Arkadaşlarım oyun salonuna gitti, ama ateşim olduğu için ben evdeydim.

• Bir cümlenin girizgahını bağımlı tümceden sonra yapar:

Since I was early, I stopped to have a cup of coffee.
Erken kalktığım için bir kahve içmek amacıyla [bir yerde] durdum.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Gereksiz virgül kullanımına dikkat et! Bunun gibi hataları her yerde görebilirsin. Bir bağımsız tümceyi takip eden bir bağımlı tümce olması halinde ya da “either… or” gibi yapılar kullandığın zaman virgüle ihtiyaç yoktur.

Yanlış:  My fish died, after it got sick.
Hastalandıktan sonra, balığım öldü.

Doğru: My fish died after it got sick.
Balığım hastalandıktan sonra öldü.

Yanlış: You either hate pineapple pizza, or you love it.
Ya ananaslı pizzadan nefret edersin, ya da ona bayılırsın.

Correct: You either hate pineapple pizza or you love it.
Ya ananaslı pizzadan nefret edersin ya da ona bayılırsın.

Noktalı virgül

Noktalı virgül, İngiliz dilindeki en korkunç noktalama işaretleridir. Anadili İngilizce olan kişiler dahi sıklıkla bunu nasıl kullanacağını karıştırır.

Ama endişelenme! Öğrenmek için zamanını ayırdığın zaman bu noktalama işaretinin sadece birkaç basit kullanımı olduğunu göreceksin.

Noktalı virgül birbiriyle bağlantılı iki cümleyi birbirine bağlar. Ayrıca karmaşık liste maddelerini ve virgülle ayrılmış listeleri birbirinden ayırır.

Örneğin:

We were planning to have dinner tonight; we had to cancel it when her boss called.
Bu akşam yemek yemeği planlıyorduk; patronu aradığı zaman bunu iptal etmemiz gerekti.

My mother visited Nairobi, in Kenya; Tokyo, in Japan; and São Paulo, in Brazil.
Annem Kenya’da Nairobi; Japonya’da Tokyo ve Brezilya’da São Paulo’yu gezdi.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Belki de noktalı virgül ile en sık yapılan hata bunun bağımlı tümcelerle kullanılmasıdır. Sadece tek başına bir cümle olabilen tümceler arasında noktalı virgül kullanmalısın.

Yanlış: I have so much on my to-do list tomorrow; plus all my homework.
Yarın yapılacaklar listem çok kalabalık; bir de ödevlerim var.

Doğru: I have so much on my to-do list tomorrow plus all my homework.
Yarın yapılacaklar listem çok kalabalık bir de ödevlerim var.

Orta Çizgi

Bu belki de en az bilinen noktalama işaretidir. Orta çizgi bir aralıktaki ilişkili değerleri birbirine bağlamak için kullanılan bir tasarım ve yayımcılık işaretidir. Bunu kullanırken hatırlanması gereken kural, saat, sayfa numaraları veya maç sonuçlarından bahsederken bunu “to” ya da “through” yerine kullanmaktır.

Örnekler:

The 1998–2000 season was the best for the NY Yankees.
1998–2000 sezonu NY Yankees için en iyi sezonlardı.

Please read the story in pages 9–13.
Lütfen 9–13 arası sayfalardaki hikayeyi okuyun.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

İngilizce konuşan çoğu kişi (anadili İngilizce olanlar da) orta çizgi ile uzun çizgiyi veya tireyi (aşağıda açıklanacaktır) birbirine karıştırır. Uzun çizginin biraz daha geniş olduğuna dikkat et.

Ayrıca, çizginin her iki yanında boşluk bırakmamayı da hatırla.

Yanlış: I’m arriving on the Boston – Washington flight.
Boston – Washington uçuşuyla geliyorum.

Doğru: I’m arriving on the Boston–Washington flight.
Boston–Washington uçuşuyla geliyorum.

Ama açıkçası, resmi içerikli bir belge hazırlamıyorsan orta çizgiyi o kadar da önemsemene gerek yoktur.

Uzun Çizgi

Yukarıda da belirtildiği üzere uzun çizgi, orta çizgiden biraz daha geniştir (“N” harfine kıyasla “M” harfinin genişliği gibi), bu nedenle de ayırt etmesi kolaydır.

Uzun çizgi genellikle cümlelerde çeşit ve sofistikasyon yaratmak için kullanılır. Ayrıca, virgül ya da parantezin yerini alarak önemli noktaları açıklamaya yardımcı olarak da kullanılır.

Parantezlerin nasıl kullanıldığını anladığını düşünüyorsan uzun çizginin kullanımından hemen ustalaşacaksın.

Uzun çizgiyi kullanmanın üç yolu bulunmaktadır:

• Vurguyu yapmak içinaraya bir tümce sokmak amacıyla
• Detaylar ekleyerek açıklama yapmak amacıyla
• Bir araya işaret etmek amacıyla

Örnekler:

The girl—the one with long, blond hair—looked beautiful on the stage.
Kız—uzun sarı saçlı olan—sahnede çok güzel göründü.

Attendees must cover their own lodging costs—hotel room, food and beverages.
Katılımcılar kendi konaklama masraflarını karşılamalıdır—otel odası, yiyecek ve içercekler.

He said, “I thought you should—” “I should do what?!” she replied.
[Adam], “Düşündüm ki yapman gereken—” dedi. [Kadın] “Ne yapmam gerekiyor?!” diye yanıtladı.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Uzun tire kullanırken yapılan en yaygın hata, bunlardan önce veya sonra boşluk kullanımıdır.

Yanlış: Andrea preferred traveling to Europe — Italy and Spain — rather than South America.
Andrea, Güney Amerika yerine Avrupa’ya — İtalya ve İspanya —seyahat etmeyi tercih etti.

Doğru: Andrea preferred traveling to Europe—Italy and Spain—rather than South America.
Andrea, Güney Amerika yerine Avrupa’ya—İtalya ve İspanya—seyahat etmeyi tercih etti.

Tire

Tire, uzun ve orta çizgi ile birlikte bu üçlü kafa karışıklığının sonuncusudur. Özellikle süre uzunluğu ve yaşları tanımlarken bunlar önemlidir.

Çizgiler çoğunlukla sözcükleri ayırmak için kullanılırken tireler sözcükleri birleştirir ya da sözcüklere önekler/sonekler ekler.

Örnekler:

Jim is a well-liked neighbor.
Jim sevilen bir komşudur.

My great-grandmother was a famous scientist.
Büyük büyükannem ünlü bir bilim insanıydı.

He wants to be a co-author on the book.
O, kitabın eş-yazarı olmak istiyor.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Tire kullanırken kaçınılması gereken birçok hata mevcut ama bunlar arasında en yaygın olanlardan biri, yanlış yerde kullanılması ya da gerektiği yerde kullanılmamasıdır. Genel bir kural olarak, eğer isim ikinci sırada geliyorsa o ismi değiştirecek şekilde sözcüklere bağlantı yapıldığında tire kullanmalısın.

Doğru: The vegan-friendly restaurant is just around the corner.
Hemen köşeyi dönünce vegan dostu restoranı [göreceksin].

Doğru: This restaurant is vegan friendly.
Bu restoran vegan dostudur.

Üç nokta

Üç nokta, birisi sana bir şey yazarken gördüğün üç küçük noktadır (…). Ama bunlar iPhone daha piyasaya çıkmadan çok öncelerden beri kullanılan noktalama işaretleridir.

Üç noktanın kullanımı aslında son derece basit. Sıklıkla bir konuşmada ihmal edilen sözcükleri ya da konuşmanın kesildiğini belirtmek için üç nokta kullanırız. Örneğin, uzun bir konuşmadan alıntı yapıyorsan ama metnin tamamına değil de sadece önemli bir kısmına odaklanmak istiyorsan, sözcükleri ya da cümleleri nerede kısalttığını belirtmek için üç nokta kullanırsın. John F. Kennedy’nin bu meşhur konuşmasına bir göz at:

“And so, my fellow Americans, ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country. My fellow citizens of the world, ask not what America will do for you, but what, together, we can do for the freedom of man.”
“Ve işte sevgili Amerikalılar, kendinize ülkem benim için ne yapabilir yerine, ben ülkem için ne yapabilirim diye sorun. Sevgili dünya vatandaşları, kendinize Amerika bizim için ne yapabilir yerine, birlikte biz insanoğlunun özgürlüğü için ne yapabiliriz diye sorun”.

Burada paylaşmak istediğimiz fikre odaklanmak ve bazı kısımların çıkartıldığını belirtmek için üç nokta kullanabiliriz:

“And so, my fellow Americans, ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country… ask not what America will do for you, but what, together, we can do for the freedom of man.”
“Ve işte sevgili Amerikalılar, kendinize ülkem benim için ne yapabilir yerine, ben ülkem için ne yapabilirim diye sorun… kendinize Amerika bizim için ne yapabilir yerine, birlikte biz insanoğlunun özgürlüğü için ne yapabiliriz diye sorun.”

Peki ya kesilen konuşmada nasıl kullanılır? Bir cümlede kısa bir ara vermek istediğimiz zaman veya cümlenin akışında bir kesinti yapmak için üç nokta kullanırız.

Örnek:

Let me think about your problem… actually, don’t! You think; it’s your problem.
Problemini bir düşünmeme izin ver… aslında hayır! Sen düşün; o senin problemin.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Üç nokta ile yapılan yaygın hatalar:

• Hiçbir neden yokken kullanmak: “It’s not a problem for us to meet on Monday…”
  Pazartesi günü buluşmak bizim için bir sorun…
• Ya da üçten fazla nokta kullanmak: “And then John fell asleep…..”
  Ve sonra John uyuya kaldı….

Tırnak İşareti

Her ne kadar tırnak işaretinin sadece birkaç kullanımı bulunsa da bunlar sıklıkla yanlış kullanılır. Bunlar sıklıkla bir kişinin sözlerinden kelimesi kelimesine alıntı yapmak için kullanılır. Ama bunlar aynı zamanda alaycı, ironik bir yaklaşıma işaret etmek ya da bir şarkı, kitap ya da dizi adını yazarken de kullanılır.

Örneğin:

King Edward said, “I’ll have my best men on the subject.”
Kral Edward, “En iyi adamlarımı bu konuyla ilgili görevlendireceğim” dedi.

Amy Pond is a character in “Doctor Who.”
Amy Pond bir “Doctor Who” karakteridir.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Bir başkasının sözlerini özetlediğin ya da değiştirerek kullandığın zaman tırnak işareti kullanma.

Yanlış: King Edward said that “he’ll have his best men on the subject.”
Kral Edward “en iyi adamlarını bu konuyla ilgili görevlendireceğini” söyledi.

Doğru: King Edward said that he’ll have his best men on the subject.
Kral Edward en iyi adamlarını bu konuyla ilgili görevlendireceğini söyledi.

Tırnak işaretlerinin Amerikan ve İngiliz İngilizcesinde farklı kullanıldığını da belirtelim. İngiltere’de çift tırnak işareti yerine tek tırnak işareti (‘) kullanılır.

İki Nokta

İki nokta çeşitli amaçlarla kullanılan harika noktalama işaretleridir.

Bunlar listelerin girizgahını yapmak, fikirleri birbirine bağlamak ve cümlelere çeşitlilik ve sofistikasyon katmak için kullanılır.

Örnekler:

She only likes three candy bars: Snickers, Three Musketeers, Milky Way.
O sadece üç çikolata bar seviyor: Snickers, Three Musketeers, Milky Way

This semester, I’m taking two courses: biology and chemistry.
Bu sömestr iki ders alıyorum: biyoloji ve kimya.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

İki nokta sıklıkla “for example” veya “such as” gibi ifadelerle birlikte hatalı kullanılır. Bu ikisine bir arada ihtiyaç yoktur.

Yanlış: Your outline should cover the parts of your essay, such as: goals, methods…
Özetinde: hedefler, yöntemler… gibi kompozisyonunun bölümleri bulunmalıdır.

Doğru: Your outline should cover the parts of your essay, such as goals, methods…
Özetinde, hedefler, yöntemler… gibi kompozisyonunun bölümleri bulunmalıdır.

Ayrıca bir edattan sonra iki nokta kullanılmaz.

Yanlış: The mayor announced cutbacks in: research funding, staff development…
Belediye başkanı: araştırma finansmanı, eleman gelişiminde… kesintiler olacağını duyurdu.

Doğru: The mayor announced cutbacks in research funding, staff development…
Belediye başkanı, araştırma finansmanı, eleman gelişiminde… kesintiler olacağını duyurdu.

Kesme İşareti

Genellikle iyelik belirtmek için ya da daralmaları (iki sözcüğün birleşiminden oluşan İngilizce sözcükler) yazarken kesme işareti kullanılması gerekir.

Örneğin:

The man’s sister took a train to meet us.
Adamın kız kardeşi bizimle buluşma için trene bindi.

Don’t forget to vote!
Oy kullanmayı unutma!

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Kesme işareti kullanımında en sık karşılaşılan hata, “it’s” ve “its” sözcüklerinin kullanımında görülür.

“It’s”, “it is” manasına gelen bir daralmadır. Bununla birlikte, “its” bir iyelik zamiridir.

Yanlış: The dog pulled on it’s leash. (Bu cümle şunu söyler: “The dog pulled on it is leash.”)
Köpek çekiştirdi o bir tasma.

Doğru: The dog pulled on its leash.
Köpek tasmasını çekiştirdi.

Ayrıca, “s” ile biten bir sözcüğün sonunda kesme işareti kullanacaksan tekrar “s” yazmaman gerektiğini de unutma.

Yanlış: He wrapped all the kids’s presents in 20 minutes.
O, tüm çocuklarların hediyelerini 20 dakikada sardı.

Doğru: He wrapped all the kids’ presents in 20 minutes.
O, tüm çocukların hediyelerini 20 dakikada sardı.

Nokta

Ve son olarak bu kılavuzu noktayla sonlandırmaktan daha iyi ne olabilir. Nokta en sık kullanılan noktalama işaretidir ve çoğunlukla cümleleri sonlandırmak için kullanılır.

Bununla birlikte, kısaltmalarda da kullanıldığını görebilirsin.

Örneğin:

U.S.A. stands for United States of America.
A.B.D.’nin açılımı Amerika Birleşik Devletleri’dir.

Mr. is the abbreviation for Mister.
Mr., Mister’in kısaltmasıdır.

Sakınılması gereken sık karşılaşılan hatalar:

Nokta kullanırken kaçınman gereken en yaygın hatalar arasında bu işaretin kendisi değil, ondan sonra bırakılan boşluklar gelmektedir.

Bir cümlenin sonunda noktadan önce boşluk bırakma.

Yanlış: My pants are ruined .
Pantolonum mahvoldu .

Correct: My pants are ruined.
Pantolonum mahvoldu.

Ve genel anlamda, eğer ardından başka bir cümle geliyorsa, noktadan sonra birden fazla boşluk bırakma. (Bazı akademik yazı türlerinde noktadan sonra iki boşluk bırakıldığını da belirtmekte fayda var.)

Yanlış: I’m driving to the town. The town is five miles south.
Şehre gidiyorum.  Şehir güneyde beş mil uzaklıkta.

Doğru: I’m driving to the town. The town is five miles south.
Şehre gidiyorum. Şehir güneyde beş mil uzaklıkta.

İşte İngilizcede noktalama işaretleri ve bunların en yaygın kullanım şekilleri, bunları kullanırken kaçınman gereken hataları gördük. Artık bunları bildiğine göre, tek yapman gereken şey pratik!

Hadi başla!