Poznaj 33 ciekawostki o języku angielskim, dzięki którym lepiej go zrozumiesz
Język angielski równie łatwo pokochać, co znienawidzić.
Na pewno uwielbiasz to uczucie, gdy czytasz w oryginale swoją ulubioną angielską powieść.
Ale gdy ślęczysz nad książka do gramatyki i próbujesz rozwiązać zawiłości angielskich czasów, pewnie masz tego języka serdecznie dosyć.
Spokojnie, to zrozumiałe. Język angielski jest jednocześnie piękny i skomplikowany. Może zachwycić, ale może też szybko doprowadzić do szału.
I to właśnie dlatego nauka angielskiego jest tak satysfakcjonująca! Zawsze możesz odkryć nowe ciekawostki o języku angielskim, które na nowo rozbudzą Twoją fascynację tym językiem.
Ale czy wiesz, że za każdym aspektem języka angielskiego stoi jakaś interesująca historia? Bez względu na to, czy chodzi o pozornie nielogiczną pisownie, czy o słowo, które opisuje, co czujesz, gdy patrzysz na słodkiego kociaka – każda zawiłość angielskiego ma swoje wyjaśnienie.
Poniżej przedstawiamy 35 ciekawostek o języku angielskim. Informacje te nie tylko Cię zaskoczą, ale – co ważniejsze – zwiększą Twoje zrozumienie tego wspaniałego języka.
Nie do wiary! 33 ciekawostki o języku angielskim, których nigdy nie słyszałeś
Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download)
Fascynująca historia języka angielskiego
1. Język angielski zawdzięcza ponad tysiąc słów Szekspirowi
William Szekspir – XVI-wieczny angielski poeta i dramaturg – to postać znana niemal każdemu. Począwszy od sonetów a skończywszy na „Romeo i Julii” czy „Hamlecie”, dzieła Szekspira miały olbrzymi wpływ na rozwój angielskiej literatury.
Jeszcze bardziej ciekawy jest jednak fakt, że Szekspir na trwałe zmienił nie tylko literaturę, ale także sam język angielski!
Szekspir w swoich dziełach zawarł ponad tysiąc nowych słów, z których większość używana jest w języku angielskim do dziś.
Niektóre ze słów wymyślonych przez tego sławnego poetę to:
Addiction — stan fizycznego lub psychicznego uzależnienia od narkotyków.
Bedazzled — zauroczony czymś niezwykłym lub cudownym.
Cold-blooded — zimnokrwisty, albo w odniesieniu do zwierząt lub do osoby okrutnej i bezwzględnej.
Swagger — chodzić w napuszony, wyniosły sposób.
Break the ice — przełamać lody, czyli rozładować napięcie za pomocą miłej rozmowy.
Więcej informacji na temat słów i zwrotów stworzonych przez Williama Szekspira znajdziesz między innymi w artykule na stronie Mental Floss, artykule na blogu The Intrepid Guide lub na stronie Open Culture.
2. Większość słów we współczesnym angielskim pochodzi z języków staroangielskiego i francuskiego
Po Bitwie pod Hastings i podboju Anglii przez Normanów w roku 1066, język francuski stał się językiem urzędowym szlachty i dworu królewskiego. Natomiast niższe klasy społeczeństwa i chłopi dalej używali języka staroangielskiego, należącego do rodziny języków germańskich.
Po pewnym czasie z mieszanki obu tych języków powstał język średnioangielski, znacznie bardziej podobny do współczesnego angielskiego niż jego poprzednik.
Jakie ma to wszystko znaczenie dla osób, które uczą się angielskiego współcześnie?
Ta odrobina historii może pomóc Ci nauczyć się odpowiednio dobierać słowa do określonego kontekstu. Słowa pochodzące z języka francuskiego zazwyczaj uważa się za bardziej wyszukane i odpowiednie dla języka formalnego. Natomiast słowa, których korzenie sięgają języka staroangielskiego, zazwyczaj brzmią bardziej potocznie.
Przyjrzyjmy się na przykład słowom commence oraz begin. Oba mają takie samo znaczenie – „rozpocząć” – ale commence jest znacznie bardziej wyszukane i używane głównie w kontekście formalnym. Dobrze nadaje się na przykład do omawiania spraw biznesowych: “The marketing team commenced work on the project” („Zespół marketingowy rozpoczął pracę nad projektem”).
Natomiast w mowie potocznej, rodzimi użytkownicy angielskiego znacznie częściej używają słowa begin.
Które z tych słów pochodzi Twoim zdaniem z francuskiego, a które ze staroangielskiego?
Commence ma swój odpowiednik we współczesnej francuszczyźnie – commencer – o takim samym znaczeniu. Natomiast begin pochodzi od nieużywanego już współcześnie germańskiego słowa beginnan, które także znaczyło „rozpocząć”.
Umiejętność rozpoznawania, czy dane słowo we współczesnym angielskim ma historyczne korzenie w języku francuskim czy też staroangielskim, może pomóc Ci używać słownictwa odpowiednio dobranego do kontekstu. Umiejętność tę możesz wypracować dzięki FluentU! FluentU to rewolucyjna aplikacja, która pozwala Ci zanurzyć się w języku angielskim. Do nauki wykorzystywane są prawdziwe materiały zawierające naturalny język, takie jak zwiastuny filmowe, klipy muzyczne, inspirujące przemówienia itp. Każdy filmik zawiera też zestaw materiałów edukacyjnych takich jak interaktywne napisy, fiszki, czy quizy, które pomogą Ci opanować nowy materiał językowy w aktywny sposób.
3. Stany Zjednoczone nie mają języka urzędowego
Żaden organ federalny Stanów Zjednoczonych nie ustanowił nigdy jednego języka urzędowego, chociaż niektóre stany indywidualnie uznały angielski za swój oficjalny język.
Co prawda większość populacji USA mówi w języku angielskim, ale wcale nie jest to jedyny język używany w Stanach. USA są krajem bardzo zróżnicowanym pod względem etnicznym, rasowym i lingwistycznym, a w amerykańskich miastach można usłyszeć całe mnóstwo różnych języków.
Oznacza to, że jeśli kiedyś odwiedzisz Stany Zjednoczone, wcale nie będziesz tam jedyną osobą, dla której angielski nie jest językiem ojczystym.
4. W przeszłości w języku angielskim występował rodzaj gramatyczny (tak jak w polskim)
Wiele języków, w tym polski, posiada kategorię gramatyczną zwaną rodzajem. W polskim wyróżniamy między innymi rodzaje męski, żeński oraz nijaki.
We współczesnym angielskim słowa nie mają już gramatycznego rodzaju, ale nie zawsze tak było. Książka “Gender Shifts in the History of English” („Zmiany rodzaju gramatycznego w historii języka angielskiego”) wyjaśnia, jak doszło do tego, że na przestrzeni dziejów angielski stracił rodzaj gramatyczny.
Brak rodzaju gramatycznego to natomiast znaczne ułatwienie dla osób, które uczą się angielskiego jako języka obcego. Dziś wystarczy tylko zapamiętać słowo, nie zastanawiając się, czy ma rodzaj męski czy żeński.
5. Angielski zapisywany jest alfabetem łacińskim
Alfabet łaciński wykształcił się ze starożytnego alfabetu etruskiego. Alfabet łaciński jest obecnie najpowszechniej używanym alfabetem na świecie, co stanowi znacznie ułatwienie dla wszystkich, którzy uczą się języka angielskiego.
6. Dlaczego angielski jest tak popularny na całym świecie? Wszystko przez Imperium Brytyjskie i… iPhone’a!
Być może zastanawiasz się, dlaczego język angielski jest dziś tak rozpowszechniony na całym świecie. Czynników, które miały wpływ na globalną ekspansję tego języka jest wiele, ale dwa z nich miały szczególne znaczenie.
Pierwszym z nich jest dominacja Imperium Brytyjskiego. Ekspansja terytorialna Anglii od XV do XVII wieku wyniosła ten kraj do rangi ogólnoświatowego imperium, które podporządkowało sobie olbrzymie terytorium i władało wieloma koloniami w Europie, Ameryce Północnej, Afryce i w rejonie Morza Karaibskiego.
Biorąc pod uwagę ogromny zasięg terytorialny Imperium Brytyjskiego, nie dziwi fakt, że język angielski stał się tak powszechny.
Dodatkowym czynnikiem, który jeszcze przyśpieszył ekspansję angielskiego i uczynił go prawdziwie globalnym językiem, był wzrost potęgi gospodarczej USA. W XX wieku Stany Zjednoczone stały się jednym z najważniejszych graczy na międzynarodowej arenie gospodarczej i politycznej.
Poza tym wiele innowacji technicznych ostatnich kilku dekad narodziło się właśnie w krajach anglojęzycznych, a słowa angielskiego pochodzenia na stałe zagościły w słownikach innych krajów. Internet bądź iPhone to tylko dwa najbardziej znane przykłady takich słów.
7. W przeszłości alfabet angielski miał 29 liter
Liczba liter w alfabecie angielskim zmniejszyła się na przestrzeni wieków – obecnie jest ich 26.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, które litery zniknęły, a które zostały dodane, przeczytaj ten ciekawy artykuł w magazynie New York Post.
8. Angielski jest urzędowym językiem przestrzeni powietrznej
Oznacza to, że personel lotniczy i obsługa lotnisk muszą porozumiewać się w języku angielskim.
To właśnie dlatego kapitan samolotu i jego załoga zawsze dobrze mówią po angielsku, bez względu na to, skąd i dokąd lecisz.
9. Angielska ortografia jest piekielnie trudna, a winę za to ponosi niejaki William Caxton
Choć prawdę mówiąc – nie tylko on.
Oczywiście nie można zrzucić winy za nieregularności w pisowni języka tylko na jedną osobę – szczególnie jeśli chodzi o język o tak długiej i zawiłej historii jak angielski. Prawdą jest jednak, że pewne osoby miały szczególny wpływ na obecny kształt angielskiej pisowni.
W średniowieczu za sporządzanie i przepisywanie ksiąg odpowiedzialni byli zawodowi przepisywacze zwani także skrybami. Skrybowie starali się nadać usłyszanym słowom jak najbardziej odpowiedni zapis, ale istnienie różnych dialektów języka angielskiego doprowadziło do różnić w pisowni.
To czym zawinił William Caxton? Caxton był pionierem sztuki drukarskiej na Wyspach Brytyjskich. W swojej pracowni zatrudniał jednak pochodzących z terenów dzisiejszej Belgii Flamandów, którzy drukując dokumenty w języku angielskim, mieli w zwyczaju zapisywać słowa według własnego obcojęzycznego kryterium.
W angielskiej ortografii maczali też palce inni – jak na przykład Noah Webster, który opublikował pierwszy amerykański słownik języka angielskiego. Dziełu temu przypisuje się upowszechnienie różnic pomiędzy amerykańskim i brytyjskim zapisem języka angielskiego.
Na pewno zdążyłeś już zauważyć, że niektóre angielskie słowa wyglądają w zapisie zupełnie inaczej niż sugerowałaby ich wymowa. Niestety, pisowni niektórych słów prawdopodobnie będziesz się musiał nauczyć na pamięć. Tutaj znajdziesz kilka praktycznych sugestii i sposobów, które Ci to ułatwią.
Słowa, o których pewnie wcześniej nie słyszałeś
Wbrew opinii niektórych, język angielski ma bardzo bogate słownictwo. Ucząc się tego języka, zapewne poznasz słowa, których znaczenie Cię zaskoczy – ale też takie, które oddają dokładnie to, co chciałbyś powiedzieć. Oto niektóre przykłady:
10. Cute Aggression (dosł. „urocza agresja”)
“Cute aggression”, czyli w dosłownym tłumaczeniu „urocza” lub „słodka agresja” określa sytuację, w której coś jest tak urocze, że chcesz to wyściskać z całych sił. „Uroczą agresję” możesz poczuć na przykład na widok nieziemsko słodkiego kotka lub szczeniaka – po polsku powiedzielibyśmy, że chciałbyś wyściskać takiego zwierzaka na śmierć.
Przykład: Your puppy is so adorable that I have cute aggression!
11. Ze/Hir
Ze oraz hir to tak zwane zaimki neutralne płciowo lub zaimki genderowe (po angielsku gender-neutral pronouns), które zaczęły zdobywać popularność w ostatnich latach. Różnią się one od zaimków posiadających gramatyczny rodzaj, czyli „he/him” (rodzaj męski) lub „she/her” (rodzaj żeński).
Przykład: My friend is so excited that ze is coming to the party later.
12. Genderlect – język płci
Genderlect to styl lub rodzaj wypowiadania się charakterystyczny dla danej płci.
Przyklad: Whether or not men and women speak different genderlects is a subject of recent debate.
13. Heuristic – heurystyka
Termin heuristic, czyli heurystyka, określa proces dochodzenia do nowych prawd i wniosków za pomocą doświadczenia i znanych już faktów.
Przykład: The professor applied a heuristic teaching method so that her students would learn by trial and error.
14. Bardolatry – „bardochwalstwo”
Bardolatry to słowo powstałe z połączenia dwóch innych – bard, oznaczającego barda lub wieszcza, czyli poetę oraz idolatry, oznaczającego bałwochwalstwo, czyli oddawanie czci idolom (bożkom). Bardolatry można by zatem przetłumaczyć na „bardochwalstwo”, czyli obsesję na punkcie poety. Zapewne domyślasz się już, o jakiego poetę może chodzić. Oczywiście – o Williama Szekspira! Warto tu dodać, że w języku angielskim Szekspira określa się często mianem “The Bard”. Użycie rodzajnika określonego the ma podkreślić znaczenie tego poety w historii języka angielskiego i literatury angielskiej (podobnie jak w języku polskim mówiąc o „Wieszczu”, często mamy na myśli Adama Mickiewicza).
Przykład: Shakespeare is still celebrated so much today that Bardolatry is alive and well.
15. Boffola
Boffola to żart, na który słuchacze reagują bardzo głośnym śmiechem.
Przykład: That was the comedian’s best boffola all night!
16. Mouse Potato
Być może znasz już sformułowanie couch potato, oznaczające osobę, która przesiaduje godzinami przed telewizorem. Z kolei mouse potato oznacza kogoś, kto ślęczy przed komputerem.
Przykład: Ever since Susan started her online company, she’s been such a mouse potato.
17. Snollygoster
Snollygoster oznacza osobę pozbawioną zasad.
Przykład: The politician is a snollygoster who lies and steals to get what he wants.
18. Petrichor
Petrichor to charakterystyczny zapach, który pojawia w powietrzu się tuż po deszczu.
Przykład: I love the petrichor of a summer thunderstorm.
Na te słowa możesz liczyć, czyli garść statystyk o języku angielskim
19. Język angielski co dwie godziny staje się bogatszy o nowe słowo
Redaktorzy popularnego anglojęzycznego słownika Oxford English Dictionary oszacowali, że każdego roku zasób angielskiego słownictwa zwiększa się o około 4000 nowych słów.
Oznacza to, że nowe słowo pojawia się średnio co dwie godziny!
20. Półtora miliarda ludzi mówi po angielsku
Po angielsku możesz porozumieć się z co piątą osobą na świecie.
Co ciekawe, aż 600-700 milionów ludzi posługuje się angielskim jako językiem obcym. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj.
21. Pod względem słownictwa, angielski jest jednym z najbogatszych języków na świecie
Szacuje się, że język angielski posiada około miliona słów.
Nie powinno Cię to jednak przerażać, bo…
22. Przeciętny użytkownik języka angielskiego zna tylko od 20 do 30 tys. słów
Taki właśnie zasób słownictwa ma przeciętnie osoba, która mówi po angielsku według danych zgromadzonych przez firmę Twinword. 20 do 30 tysięcy słów to wciąż bardzo dużo, ale przynajmniej nie będziesz musiał wkuć miliona słówek, aby inni użytkownicy angielskiego mogli Cię zrozumieć.
23. Najczęściej używaną w języku angielskim literą jest „E”
Według wydawnictwa Oxford Dictionaries, „E” jest najczęściej spotykaną literą w języku angielskim, podczas gdy „Q” jest używana najrzadziej („E” występuje 56 razy częściej niż „Q”).
24. Najdłuższe angielskie słowo to pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis.
Słowo to określa chorobę płuc, której przyczyną jest wdychanie popiołu lub pyłu.
25. Najkrótsze możliwe zdanie w języku angielskim brzmi I am
Dokładniej rzecz biorąc jest to najkrótsze zdanie nieelepityczne – czyli takie, które nie opuszcza żadnej części składowej zdania.
Dla porównania, zdanie rozkazujące Go! na pierwszy rzut oka jest krótsze, ale w rzeczywistości jest to zdanie eliptyczne. Opuszcza ono zaimek you. W formie nieeliptycznej brzmiałoby ono You go! – a to o dwie litery więcej niż I am.
26. Jedne z najstarszych słów w języku angielskim wciąż są w powszechnym użyciu
Słowa takie to na przykład I, love, black, mother, fire, hand oraz hear.
Wiele z tych słów datuje się przynajmniej na IX wiek.
Więcej przykładów starych angielskich słów, które wciąż pozostają w użyciu, znajdziesz w Internetowym słowniku Dictionary.com. Sprawdź, które z nich najbardziej Cię zaskoczy.
27. Najczęściej używanym przymiotnikiem jest good
Jeśli chodzi o tytuł najczęściej używanego przymiotnika, różne źródła podają nieco odmienne dane, ale przymiotnik good – „dobry” – zawsze pojawia się w takich zestawieniach na jednym z pierwszych miejsc.
Good jest najczęściej używanym przymiotnikiem według strony Syllable Count. Natomiast źródło Word Frequency Data klasyfikuje ten przymiotnik wysoko na swojej liście, ale palmę pierwszeństwa odbierają mu między innymi słowa other („inny”) oraz new („nowy”).
28. Najczęściej używanym rzeczownikiem jest time
Słowo time, czyli „czas”, to najczęściej używany rzeczownik w języku angielskim według zestawienia przygotowanego przez wydawnictwo słownika The Oxford English Dictionary.
Miejsca drugie i trzecie przypadły odpowiednio rzeczownikom person oraz year.
29. Najbardziej zbliżonym do angielskiego językiem współczesnym jest fryzyjski
Fryzyjski jest współczesnym językiem spotykanym na trzech niewielkich obszarach w Niemczech i Holandii.
Zabawne zjawiska słowne i ich nazwy
30. Słowne „krzyżówki”
W języku angielskim nowe słowa często powstają poprzez skrzyżowanie dwóch już istniejących. Po angielsku taką zbitkę wyrazową nazywamy portmanteau. Zbitka słowna zazwyczaj zawiera w sobie znaczenie dwóch słów, z których została utworzona.
Na przykład słowo hangry oznacza „głodny (hungry) i zły (angry)”.
31. W języku angielskim możesz stworzyć zdanie zawierające wszystkie litery alfabetu
Zdanie zawierające wszystkie litery alfabetu nazywamy pangramem.
Znanym angielskim pangramem jest na przykład zdanie: The quick brown fox jumps over a lazy dog.
32. Niektóre słowa w języku angielskim można przeczytać w obie strony
Palindrom to słowo lub zdanie, które czytane od lewej lub od prawej strony brzmi tak samo.
Przykładem angielskiego palindromu jest słowo madam.
33. Niektóre angielskie słowa można odwrócić do góry nogami
Słowo, które w swoim zapisie graficznym wygląda tak samo po odwróceniu do góry nogami nazywamy ambigramem.
Przykładem może być słowo SWIMS (pisane wielkimi literami).
Bonus! 2 dodatkowe ciekawostki o języku angielskim
34. Słowa, w których każda litera występuje tyle samo razy, mają swoją nazwę
Mianem izogramu określamy słowo lub zdanie, w którym każda litera występuje tyle samo razy.
Przykładem takiego słowa może być dialogue („dialog”).
35. Powtórzenie pewnych słów w języku angielskim daje nowe słowo
Proces taki nazywamy mianem reduplikacji. W języku angielskim słowa utworzone przez takie powtórzenie nazywamy tautonyms, czyli w dosłownym tłumaczeniu tautonimami, chociaż w języku polskim określenie to ma nieco inną definicje.
Przykładem reduplikacji w języku angielskim może być so-so, które oznacza „w porządku, w miarę dobrze”.
A teraz, wyposażony w dodatkową wiedzę o angielskim, możesz wracać do nauki tego języka!
Camille Turner to doświadczona niezależna pisarka oraz nauczycielka ESL (języka angielskiego jako obcego).