İngilizce Düzensiz Fiilleri Daha Kolay Öğrenmek için 8 Püf Noktası

Sonunda İngilizce grameri ve tüm zamanları anlamaya başladığını düşünürken irregular verbs yani düzensiz fiillerle karşılaştın.

İngilizce fiiller arasında 180’den fazla düzensiz fiil var ve kurallara uymazlar.

İngilizcedeki çoğu kelime bir kurallar uyar: today I use (bugün kullanırım) yesterday I used (dün kullandım).

Past tense, geçmiş zaman, bir -ed takısı alır. Gayet basit!

İngilizce düzensiz fiiller, bunlarla ilgili öğrenebileceğin bir kural olmadığından biraz can sıkıcıdır. Bir kalıba uymazlar. Yalnızca onları ezberlemek zorundasın.

Ancak daha da kötü olabilir. Yıllar önce Eski İngilizcede, Modern İngilizcenin iki katı kadar düzensiz fiil vardı. Yıllar boyunca bu fiiller ve kullanım şekilleri değişti ve daha basit modern dilimiz ile sonuçlandı.

Broken Telephone (kulaktan kulağa) oyununu düşün. Herkesin bir daire şeklinde oturduğu, bir kişinin İngilizce bir cümle seçip hemen yanı başında oturan kişiye fısıldadığı ve herkesin sırayla yanındakinin kulağına aynı cümleyi fısıldadığı bir oyun. Orijinal cümle, dairedeki sırayı tamamladıktan sonra tamamen farklılaşana kadar azar azar değiştirilir.

Harvardlı profesör Steven Pinker şöyle diyor: “Her ne zaman düzensiz bir fiil kullansak beş bin yıldan fazla bir süredir devam eden kulaktan kulağa oynamaya devam ediyoruz”

Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download)

İngilizce Düzensiz Fiiller Nasıl Anlaşılır?

İngilizce düzensiz fiillerin geçmişini bilmek oldukça ilginç fakat onları öğrenmene bu yardım etmez. Düzensiz fiilleri çalışmak için ilk olarak irregular verbs nedir, bunu anlamalısın.

Regular verbs, düzenli fiiller aynı kalıba uyarlar. Geçmiş zaman halleri aynıdır ve oluşturması da kolaydır. Genelde yapman gereken -ed takısını fiilin sonuna eklemek.

İşte bazı örnekler:

I work (çalışırım), I worked (çalıştım), I had worked (çalışmıştım).

He laughs (o güler), he laughed (o güldü), he had laughed (o gülmüştü).

Ancak düzensiz fiiller kalıba uymazlar. Onları geçmiş zamanda çok farklı göründükleri için tanırsın.

Birkaç örnek:

I write (yazarım), I wrote (yazdım), I have written (yazdım).

He builds (o inşa eder), he built (o inşa etti), he has built (o inşa etti).

İngilizce bir fiil, simple past (di’li geçmiş) ve past participle (geçmiş zaman ortacı) olarak sonunda -ed takısı almıyorsa düzensizdir. Bunların ne olduğundan emin değil misin? Buna bakmanın kolay bir yolu:

• Simple past hali içinde bulunduğumuz andan önce gerçekleşen olayları tarif eder.
  • Düzenli fiil: I worked for 40 hours last week.
    Geçen hafta 40 saat çalıştım.
  • Düzensiz fiil: I spoke to my best friend yesterday.
    Dün en iyi arkadaşımla konuştum.

• Past participle, auxilary yani yardımcı fiil kullanılan diğer İngilizce zamanlarda kullanılır. Örneğin, geçmişte tamamlanmış eylemleri anlatmak için Past Perfect Tense’te yardımcı fiil “have” + fiilin past participle hali ile kullanılır.
  • Düzenli fiil: I had worked for the company for only 6 months when I decided to leave.
    Ayrılmaya karar verdiğimde şirkette yalnızca 6 ay çalışmıştım.
  • Düzensiz fiil: I had spoken at over 50 schools by the time I turned 30.
    Otuz yaşıma gelene dek 50’nin üzerinde okulda konuşmuştum.

Fiillerin üçüncü halleri (past participle) perfect tense kalıplarında, passive cümlelerde veya sıfat olarak kullanılabilir.

İngilizce Düzensiz Filler Ne Kadar Yaygın?

En yaygın fiillerin çoğu düzensizdir bu yüzden onları öğrenmek önemli.

Konuşmalarında her gün kullandığı bazı fiiller düzensizdir. İşte bir proje üzerinde çoktan çalışmaya başladığını birine söylemeye ihtiyacın olabilir. Bir arkadaşına şöyle demek isteyebilirsin: “I saw you in the park yesterday, but I didn’t say anything because I thought you were busy.” “Seni dün parkta gördüm fakat meşgul olduğunu düşündüğümden hiç bir şey söylemedim.” Her iki kelimenin saw (see’nin past hali) ve thought (think fiilin past hali) nasıl düzensiz olduğunu görüyor musun?

İngilizcede bir milyondan fazla kelimenin olduğunu göz önüne alındığında irregular verbs list yani düzensiz fiiller listesi çok da uzun değil. Nereden başlayacağını bilmiyorsan yine de zor gelebilir.

Yapacağın ilk şey bir listeye bakmak. İngilizce düzensiz fiillerin listesini  hemen burada bulabilirsin.

Artık bunları öğrenme zamanı! Neyse ki düzensiz fiilleri öğrenmeyi daha kolay hale getirecek bu ipuçlarını kullanabilirsin.

İngilizce Düzensiz Fiilleri Akılda Tutmak için 8 Püf Noktası

1. En çok kullanılan düzensiz fiilleri birlikte grupla

Düzensiz fiiller herhangi bir kurala uymazlar bu da onları akılda tutmayı daha zor hale getirir. Fakat bazı düzensiz fiiller benzer kalıplara sahip. Fiilleri alfabetik sıraya göre öğrenmek yerine onları benzer gruplara koymaya çalış.

Sana göre en kolay olacak şekilde fiilleri nasıl gruplarsın, işte sana birkaç öneri:

• Present, past ve past participle halleri aynı olan fiiler.
  • Örnekler: cost (mal olmak), set (ayarlamak).

• Geçmiş halleri aynı olan ama present hali farklı olan fiiller.
  • Örneğin: breed, bred (yavrulamak) ve shoot, shot (ateş etmek)

• Üçüncü hali, past participle olarak  -en ile bitenler.
  • Örnekler: speak, spoken (konuşmak) wake, woken(uyanmak)

Düzensiz fiiller listene bak ve kendine göre kalıplar bul!

2. Yeni fiilleri zamana göre öğren

Düzensiz fiilleri başlangıçtan itibaren öğrenerek ileride onların sana daha kolay gelmesini sağlayabilirsin. Her yeni bir fiil öğrendiğinde zamanlara göre de öğren.

Sadece bir şeyi izinsiz almak anlamına gelen to steal fiilini öğrenme. Onun past hali stole ve past participle stolen halini de öğrenmelisin.

3. İlk olarak İngilizce en çok kullanılan 10 düzensiz fiili ezberlemelisin

Bütün düzensiz fiiller yaygın bir şekilde kullanılmaz. Broadcast (yayın yapmak) gibi bir fiili hiç kullanmayabilirsin ve abide (uymak) fiilini yalnızca law-abiding citizen (kanunlara uyan kimse) ifadesinde görebilirsin.

Alfabetik sırayla listede ilerlemek yerine ilk olarak en çok kullanılan fiillere odaklan.

İlk olarak İngilizce en çok kullanılan fiiller ile başla (present, simple past, past participle şeklinde listenmiştir):

1. Say, said, said (söylemek)
2. Go, went, gone (gitmek)
3. Come, came, come (gelmek)
4. Know, knew, known (bilmek)
5. Get, got, gotten (almak)
6. Give, gave, given (vermek)
7. Become, became, become (olmak)
8. Find, found, found (bulmak)
9. Think, thought, thought (düşünmek)
10. See, saw, seen (görmek)

Bunlar az olabilir ama çok önemli düzensiz fiillerdir. Günlük konuşmalarında kullanmak için düzensiz hallerini bilmelisin.

4. Ezberlemeyi bir oyuna dönüştür.

Flaş kartlar kullanarak düzensiz fiilleri hatırlama noktasında sorun yaşamayabilirsin fakat sorun yaşıyorsan neden bunu bir oyuna dönüştürmüyorsun?

Fiilleri akılda tutmayı eğlenceli ve kolay hale getiren online oyunlar var. The British Council’ın quiz tarzı bir oyunu, the MacMillan Dictionary’nin fiil çarkı ve Quia’nın da Jeopardy’e (riziko) benzer bir oyunu var.

Hatta dizin kartları ile kendi oyununu bile yapabilirsin: her bir ayrı dizin kartının üzerine fiili ve onun ikinci ve üçüncü hallerini yaz. Tüm kartları, arkaları sana dönük bir şekilde çevir.

Şimdi bir hafıza oyunu oynayabilirsin. Bir kartı çevir sonra bir başkasını. Eğer iki kart eşleşirse, ön yüzleri açık kalsın. Eğer aynı değillerse tekrar geri çevir ve yeniden dene.

5. Cümle içinde öğren

Fiiller bir cümlenin, ifadenin, bir parçası olduklarında hatırlanmaları daha kolay olabilir. Fiilleri cümleler içerisinde kullanarak öğren ve onları doğru bir şekilde nasıl kullanacağını da öğren.

Düzensiz see fiilini öğrenmek için mesela, bunun gibi bir cümlede kullanabilirsin: “I see the bee, I saw the snow, but I’ve never seen a bee in the snow!” “Arı görürüm, kar gördüm fakat karda bir arı hiç görmedim.”

Yaratıcı ol- en tuhaf cümleler hatırlaması en kolay olanlardır. Kafiyeler de kullanabilirsin, cümleyi kısa tut veya olabildiğince çok fiil kullanarak bir hikaye yaz. Fiillerin hallerini aklında tutmana yardım etmesi koşuluyla bunu nasıl yapacağın sana bağlı.

6. Şarkılar ile öğren

Fiilleri daha anlamlı hale getirmenin bir başka harika yolu da müzik kullanmak. YouTube’da İngilizce düzensiz fiilleri unutmaman için pek çok şarkı bulabilirsin. İşte bunlardan en iyi üç tanesi:

• FluencyMC, en çok kullanılan düzensiz fiillerin bazılarını öğretmek için ilgi çekici rap şarkılar kullanıyor.

• Bu sevimli kedi videosu fiilleri öğretirken bir hikaye anlatıyor.

• Schoolhouse Rock dinledikten sonra günlerce söyleyeceğin harika müzikler ile klasik bir çizgi film.

7. Listeleri görebileceğin bir yere bırak

Bazen sadece ezberlemek en iyi yol olabilir. Bunu daha kolay hale getirmek için fiilleri 5’ten 10’a kadar gruplara ayır (alfabetik olarak, yaygın kullanımlarına veya yazıda daha önce önerdiklerimize göre gruplayabilirsin).

Bir kağıda fiilleri yaz ve gün içerisinde onu görebileceğin bir yere bırak. Kahve makinanın arkasına, masana hatta yatak odanın duvarına bantlayabilirsin. Günde yalnızca birkaç dakika bu listeye bakmak onları hatırlaman için yeterli olur.

Bütün listeyi tamamen hafızana aldığını hissettiğinde bir sonraki fiil grubuna devam et.

8. İnsanlardan senin düzeltmesini iste

Hiçbir şey pratiği yenemez fakat doğru bir şekilde pratik yapmak da önemli! Ne zaman İngilizce bilen biriyle konuşursan hata yapma durumunda seni düzeltmesini ondan iste. Bu yalnızca düzensiz fiiller için değil tüm İngilizce konuşmaların içinde harikadır.

Onların düzeltmelerini, üzülmeden ve hevesin kırılmadan kabul edebilmelisin. Unutma ki onlar sana yardım ediyor!

Tüm bu ipuçlarını okuduktan sonra İngilizce düzensiz fiiller artık gözünü korkutmuyor değil mi?