architamittra and
Last updated:
İngilizcen Sallantıda mı? Bu İngilizce Cümle Yapısı Rehberi ile Ayakların Yere Basacak
İngilizcen biraz sallantıda mı?
Bir bacağı kısa bir sandalye gibi sallanıyor mu?
İyi İngilizce cümle yapısı, İngilizcede güçlü ve etkili iletişimin anahtarıdır.
Bir cümlenin parçalarını bilmiyorsan ya da bunları nasıl doğru şekilde sıraya koyacağını bilmiyorsan kurduğun cümleler birer birer dökülür!
Bu yazıda sana üç adımda nasıl doğru gramer ile cümleler kuracağını göstereceğiz.
Download: This blog post is available as a convenient and portable PDF that you can take anywhere. Click here to get a copy. (Download)
Kurduğun İngilizce Cümleleri Geliştirmek için Yapman ve Yapmaman Gerekenler
İngilizce cümle yapısı kurallarına geçmeden önce şu ipuçlarını akılda tutmak daha güçlü İngilizce cümleler kurmak için yardımcı olabilir.
Yapmaman Gerekenler:
- Bozuk İngilizceye güvenmek: Bazen bir özne ve fiili yan yana koymak ve seni dinleyen kişinin anlamasını umut etmek cazip bir seçenek olabilir. Ama aktif olarak cümle yapısı alıştırması yapıyorsan tam cümleler kurmak için zamanını ver. Bunlar yanlış olsa da bu süreçten bazı dersler alacaksın.
- Türkçe düşünmek: Her dilin kendi cümle yapısı kuralları vardır. İngilizce ve Türkçe arasında çeviri yaparsan İngilizce kuralları hiçbir zaman tam olarak öğrenemezsin. Dolayısıyla, öncelikle İngilizce düşünerek cümleler kur.
Yapman Gerekenler:
- Bazı sözler ve kalıpları ezberle: Bunu yaptığın zaman basit bir cümle kurmak istediğin her seferinde cümle yapısı kurallarını düşünmen gerekmez. Sıkça kullandığın bazı cümleleri seç (örneğin kendini tanıtma cümleleri) ve bunların nasıl doğru şekilde söylendiğini ezberlemelisin.
FluentU ile özgün İngilizce diyalogları dinle: Yoğun pratik (kendini sözlü ve yazılı İngilizce ile sarmalamak) İngilizce sözcük yapısını öğrenmenin en hızlı yoludur. Bu kalıplara kısa sürede alışacaksın. FluentU bunu nerede olursan ol gerçek İngilizce videoları kişiselleştirilmiş dil derslerine dönüştürerek mümkün kılıyor.
Bu videolar arasında film fragmanları, haber klipleri, müzik videoları, ilham verici konuşmalar ve daha fazlası yer alıyor. Her bir videoda interaktif altyazılar mevcut. İmleci herhangi bir sözcüğün üzerine getirdiğin zaman video otomatik olarak duraklatılır ve bu sözcüğün tanımı görüntülenir. Ayrıca bu sözcüğün geçtiği diğer videoları da görecek ve farklı cümlelerde nasıl kullanıldığını öğreneceksin.
Bunlara ek olarak egzersizler, kelime kartları ve eksiksiz deşifrelerle öğrendiklerini pekiştirebilirsin. İngilizce pratik yapmanın eğlenceli ve etkin bir yolu. Kapsamlı video kitaplığını keşfettikçe, daha farkına dahi varmadan İngilizce cümle yapılarını özümseyeceksin! En iyisi ise iOS ve Android uygulamaları ile istediğin her zaman çalışabilecek olman.
Yazdığın metinleri Grammarly ile düzelt: Grammarly harika bir gramer ve imla kontrol uygulamasıdır. Sadece hatalarını sana göstermekle kalmaz, aynı zamanda neyi yanlış yaptığını da gösterir. Bu da bir sonraki sefere aynı hatayı yapmayacağın anlamına gelir.
Grammarly birçok gramer ve imla sorununun yanı sıra sözcük dizilişi veya eksik sözcükler gibi problemler gibi cümle yapısı hatalarını bulabilir.
İngilizcen Sallantıda mı? Bu İngilizce Cümle Yapısı Rehberi ile Ayakların Yere Basacak
Cümleler bir dilin yapı taşlarıdır. Neyse ki, İngilizce cümle yapısı ve söz dizimi kurallarını anlamak, uygulamak ve öğrenmek kolaydır.
İngilizce Cümlelerin Yapı Taşları
Farklı tipte İngilizce cümle yapılarını ve cümle kurmak için mevcut kuralları ele almadan önce bu terimleri anlamalıyız.
Özneler ve Yüklemler
En basit İngilizce cümleler genellikle iki parçadan oluşur: bir özne (subject) ve bir yüklem (predicate). Özne, bir cümlede eylemi kimin ya da neyin gerçekleştirdiğini belirtir. Yüklem ise bize özne ile ilişkili ya da özne hakkındaki bilgiyi verir.
Şimdi “I walk the dog” cümlesini ele alalım. Bu cümlede “I” öznedir, çünkü bu eylemi yapan kişiyi belirtmektedir.
Aynı zamanda, “walk the dog” bize öznenin ne yaptığını söylediği için yüklemdir.
İşte bunun bazı örnekleri. Bu örneklerde özne koyu renkle yazılmıştır ve yüklem de italik vurgulanmıştır.
I study at a public university.
Rajesh works at a marketing firm.
She likes the color purple a lot.
Bağımsız ve Bağımlı Tümceler
Bir tümce (clause) özne ve yüklemi olan bir grup sözcüktür.
Kendi başına eksiksiz bir cümle meydana getiren bağımsız tümceler (independent clauses) vardır. Bağımlı tümceler (dependent clauses) ise anlamlı olabilmek için bağımsız tümceye eklenmelidir.
- Bağımsız tümce: I went home.
- Bağımlı tümce: If I went home…
Dolaysız ve Dolaylı Tümleçler
Özne, yüklem ve tümceler her cümlede bulunabilir ancak dolaysız tümleçler (direct objects) ve dolaylı tümleçler (indirect objects) sadece bazı cümlelerde bulunur. Bununla birlikte, bunlar son derece yaygın kullanılır ve kullanıldıkları yerde bunları tanımak önemlidir.
Dolaysız tümleç öznenin üzerinde bir eylem gerçekleştirdiği bir şeyi ifade eder. Dolaylı tümleç ise yüklemi yer, yön açısından tamlayan ögedir.
Peki, biraz kafa karıştırıcı, öyle değil mi? Şimdi bir örneğe bakalım.
Logan gives the book to his brother.
“His brother” kitabı Logan’dan alır, bu nedenle “his brother” dolaylı tümleçtir. Logan kitap üzerinde bir eylem gerçekleştirdiği için (“gives”), kitap dolaysız tümleçtir.
Dört Temel İngilizce Cümle Yapısı
Cümleler kısa ve tatlı ya da uzun, dağınık ve karmaşık olabilir. İşte cümle kurmak için mevcut farklı kurallar ve farklı cümle tipleri.
- Basit Cümle: Basit bir cümle tek bir bağımsız tümce içerir.
Örnek: “John finished the book.” Bu cümle bir özne ve yüklem içerir ve kendi başına tam bir cümle olur.
- Birleşik Cümle: İki ya da daha fazla basit cümle bir araya geldiği zaman birleşik cümle meydana gelir ve bunlar genellikle bağlaçlar (and, or, but, vb.) ya da noktalı virgül yardımıyla birbirinden ayrılır.
Örneğin “She went to sleep and he stayed up to finish the work”cümlesi bir birleşil cümledir ve iki basit cümleye ayrılabilir: “She went to sleep.” ve “He stayed up to finish the work.”
- Karmaşık Cümle: Karmaşık bir cümle bir bağımlı ve bir de bağımsız tümce içerir.
Örneğin şu cümleyi ele alalım: “John finished the book even though he was getting late for work.” Bağımsız tümce (“John finished the book”), bir bağımlı tümce (“even though he was getting late for work.”) ile bir araya gelmiştir.
- Birleşik-karmaşık cümle: Birleşik-karmaşık cümle en az iki bağımsız tümce ve bir ya da daha fazla bağımlı tümce içerir.
Örnek: “Even though I set my alarm last night, I didn’t hear it ring this morning and I woke up late.” Bu örnekte bağımsız tümceler koyu renkle yazılmıştır ve bağımlı tümce de italik vurgulanmıştır.
Öğrenirken ve pratik yaparken basit cümlelerle başla ve daha sonra birleşik cümleler kurmak için bağlaçlar kullan. Gerekli özgüveni topladıktan sonra daha uzun cümleler ve birleşik-karmaşık cümleler kurmaya başlayabilirsin.
Sözcük Sıralaması Kuralları
İngiliz dili sözdizimi (syntax) ile ilgili son derece özgün kurallara sahiptir. Kafan karıştığı zaman bu kurallar sana yardım edecektir.
Sıfatlar İsimden Önce, Zarflar Fiilden Sonra Gelir
Sıfatlar her zaman değişitirdikleri bir isim ya da zamirden önce gelir. Zarflar genellikle değiştirdikleri fiilden sonra gelir.
Örneğin, “She wore a red dress” deriz ve hiçbir zaman “She wore a dress red” demeyiz.
Benzer şekilde, “The bird sang sweetly” cümlesini duyma ihtimalin “The bird sweetly sang” cümlesinden çok daha yüksektir. Bilmen gereken şey ise zarfı fiilden önce kullanmanın büyük bir hata olarak görülmez.
Bilgi “Yer, Biçim, Zaman”a göre Düzenlenir
Kurduğun cümlelere detaylar eklerken “yer, biçim, zaman” kuralını kullanmak faydalıdır. Bilgi genellikle bu şekilde düzenlenir.
Örnek, anadili İngilizce olan bir kişi şöyle diyebilir: “I travel to her house (yer) by bus (biçim) every weekend (zaman).” Muhtemelen şöyle demeyecektir: “I travel by bus every weekend to her house.”
Elbette, bu kuralı izlemeyen cümlelerle karşılaşacaksın ve bunlar gramer açısından yanlış olmayacak ama bunun standart sıralama olduğunu unutma. Bazen “zaman,” genellikle vurgu yapmak amacıyla cümlenin başında belirtilir.
Cümlelere Bağlaç ile Başlama (Resmi İngilizce)
Söz konusu resmi İngilizce olduğunda cümlelere bağlaç ile başlamaktan kaçın.
Bağlaçlar arasında and, but, yet, or ve because sayılabilir.
Bunu yapmak aslında gramer açısından hatalı değildir—ama bu anadili olarak İngilizce konuşanlar arasında iyi bilinen bir gelenektir. Örneğin birçok İngiliz profesör akademik kompozisyonlar yazarken bu kuralı izlemeni bekler.
Günlük konuşmalar ya da yazışmalarda bu kuralı izlemen gerçekten gerekmez.
Soru Sözcükleri Cümlenin Başına Gelir
İngiliz dilinde her zaman soru cümlelerinde belirli sözcükler kullanılır. Bu sözcükler arasında how, when, why, what, where, vb. yer alır ve bunlar genellikle cümlenin başına getirilir.
Örneğin, eğer yol tarifi almak istiyor olsaydın şöyle sorular sorardın:
What is the fastest route to the airport?
How can I go from school to the store?
Where is the local pharmacy shop here?
Bunlar İngilizce soru yapılarının temelleridir—İngilizce soru cümleleri kurmanın ayrıntılı bir rehberini burada bulabilirsin.
İngilizce öğrenmenin en iyi yolu dili mümkün olduğunca sık kullanmaktır. Dolayısıyla, İngilizce konuşmak ve yazmak için her fırsatı değerlendir. Arkadaşlarınla konuş ya da internette bir çalışma arkadaşı bul veya düşüncelerin ve hislerini düzenli olarak yazmayı alışkanlık haline getir. Gramer kaynakları ve bağlantıları bul, düzenli olarak İngilizce çalış ve hata yapmaktan ya da öğretmeninin düşüncesini almaktan çekinme. Kendini bu dile ne kadar fazla maruz bırakır ve alıştırırsan İngilizce cümle yapısı da o kadar kolay gelecektir.
Archita Mittra bağımsız bir yazar, bir gazeteci, editör ve eğitimcidir. Yazmakta olduğu blogu okuyabilir veya birlikte çalışma/eğitsel konularda kendisiyle iletişime geçebilirsin.
